Από το burnout στην ανθεκτικότητα: το HR ως «Θεραπευτής»

Το σύνδρομο της εργασιακής εξουθένωσης, ή γνωστό ως burnout, αποτελεί μία «τάση», ένα «σημάδι των καιρών», αφού ολοένα και περισσότεροι εργαζόμενοι αναφέρουν πως το έχουν περάσει τουλάχιστον μία φορά στην εργασιακή τους ζωή. Αρκετοί μάλιστα βιώνουν στην τρέχουσα εργασιακή τους συνθήκη συμπτώματα burnout, όπως δυσκολία εκτέλεσης των εργασιακών τους καθηκόντων, χρόνια κόπωση, ανάπτυξη μίας απαισιόδοξης στάσης για την εργασία, ψυχολογική αποσύνδεση από την εργασία κ.ά. Πολλές φορές, τόσο οι εργαζόμενοι όσο και οι οργανισμοί, το αντιμετωπίζουν ως ατομική αποτυχία, ως έλλειψη ανθεκτικότητας εκ μέρους των εργαζομένων. Είναι, όμως, έτσι; Μπορούμε να δούμε μονάχα την ατομική ευθύνη και να αγνοήσουμε την οργανωσιακή;

Το burnout αποτελεί ένα συστημικό-οργανωσιακό θέμα, δεδομένου πως καταδεικνύει μία κουλτούρα που εξιδανικεύει την κόπωση και υπονομεύει την φροντίδα και την ξεκούραση των εργαζομένων, θεωρώντας την μία «πολυτέλεια» που είναι ανέφικτο να υπάρξει κατά την διάρκεια πιεσμένων χρονικών περιόδων. Οι εργαζόμενοι οφείλουν να αντέξουν, να μην μιλήσουν για το burnout τους, γιατί θα θεωρηθούν γκρινιάρηδες. Έτσι, αρχίζουν να νιώθουν αβοήθητοι για αυτό που τους συμβαίνει.

Τι γίνεται, όμως, όταν αυτό αποτελεί την καθημερινότητα πολλών εργαζόμενων; Τότε είναι που η αληθινή διάσταση αποκαλύπτεται, αφού το burnout οδηγεί σε οργανωσιακά προβλήματα, όπως η αύξηση των οικειοθελών αποχωρήσεων, η μειωμένη απόδοση, η «βεβήλωση» του employer branding, η απώλεια ταλέντων και η μειωμένη δέσμευση των εργαζομένων. Τότε, λοιπόν, έρχεται το μεγάλο ερώτημα: Μπορεί να ανατραπεί αυτή η κατάσταση και αντί για εξουθενωμένους να έχουμε πραγματικά ανθεκτικούς εργαζομένους που θα ευημερούν και δεν θα βιώνουν απώλεια πόρων; Εδώ έρχεται το HR που θα μπορούσε να παίξει ένα απόλυτα στρατηγικά ρόλο: αυτόν του «οργανωσιακού θεραπευτή».
Για να γίνει κάτι τέτοιο, το HR δεν θα πρέπει να περιοριστεί σε πολιτικές, δείκτες και διαδικασίες, αλλά να παίξει ουσιαστικό ρόλο στην επαναδιαμόρφωση μίας οργανωσιακής κουλτούρας που θα προσφέρει ασφάλεια, επούλωση και «χώρο» για ενεργητική ακρόαση των ζητημάτων που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι. Η έννοια της θεραπείας στους οργανισμούς σημαίνει επαναδιαμόρφωση της οργανωσιακής κουλτούρας με τρόπο που οι άνθρωποι αισθάνονται ορατοί, ασφαλείς και πολύτιμοι.

Το HR μπορεί να γίνει ο καταλύτης για την διαμόρφωση μίας αληθινά ανθρωποκεντρικής οργανωσιακής κουλτούρας, παρέχοντας ψυχολογική ασφάλεια μέσω πρακτικών ακρόασης και αποδοχής, εκπαιδεύοντας τα στελέχη στη συναισθηματική νοημοσύνη και τη μη βίαιη επικοινωνία και εισάγοντας πολιτικές πραγματικής ευελιξίας και ουσιαστικής στήριξης. Μόνο έτσι θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένας αληθινός δρόμος προς την ανθεκτικότητα.

Η ανθεκτικότητα δεν χτίζεται με λόγια, αλλά με εμπειρίες. Είναι η αίσθηση ότι «μπορώ να βάλω όρια και να τα σεβαστούν». Έτσι καταλήγω να μην φοβάμαι την δυσκολία, εφόσον δεν την βλέπω ως απειλή για την ευημερία μου, γνωρίζοντας ότι θα ακουστώ και θα φροντιστώ όταν το έχω ανάγκη.
Σε έναν κόσμο που αλλάζει, η συλλογική ανθεκτικότητα είναι μία στρατηγική επιλογή. Το HR μπορεί να γίνει όχι απλά διαχειριστής των ανθρώπινων πόρων, αλλά αληθινός «θεραπευτής» του οργανισμού.