Μειώνει η Τεχνητή Νοημοσύνη την «αξία» της γνώσης;
Οι γνώσεις που παρέχει η Τεχνητή Νοημοσύνη φαίνεται ότι «μπλέκονται» ενεργά με την τριτοβάθμια εκπαίδευση, δημιουργώντας ερωτήματα για το μέλλον των πανεπιστημίων και προωθώντας την ανάγκη για εξέλιξη
Τα πανεπιστήμια κατείχαν ανέκαθεν την υψηλότερη θέση στην παροχή εξειδικευμένων γνώσεων, όμως η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΑΙ) φαίνεται ότι αποκτά περισσότερη ισχύ ανάμεσα στους φοιτητές που αναζητούν εύκολους τρόπους να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους.
Η γνώση στα πανεπιστήμια
Για μεγάλο χρονικό διάστημα, τα πανεπιστήμια λειτουργούσαν με βάση μια απλή ιδέα: η γνώση ήταν σπάνια. Πλήρωνες δίδακτρα, πήγαινες στις διαλέξεις, ολοκλήρωνες εργασίες και τελικά κέρδιζες την πολυπόθητη πιστοποίηση.
Αυτή η διαδικασία έκανε δύο πράγματα: έδινε πρόσβαση σε γνώσεις που ήταν δύσκολο να αποκτηθούν αλλιώς, και έδειχνε στους εργοδότες ότι οι απόφοιτοι είχαν επενδύσει χρόνο και προσπάθεια για να κατακτήσουν αυτές τις γνώσεις, τονίζει δημοσίευμα του Conversation.
Έτσι, κατά το παρελθόν η γνώση ήταν σπάνια και η τιμή της – τα δίδακτρα και οι μισθολογικές προσαυξήσεις – αρκετά υψηλή.
Το «πριμ γνώσης» που τα πανεπιστήμια πωλούν εδώ και καιρό… ξεφουσκώνει ως αποτέλεσμα.
Τώρα που η γνώση φαίνεται να γίνεται πιο προσιτή, τα δίδακτρα και τα μισθολογικά πλεονεκτήματα των πτυχιούχων βρίσκονται υπό πίεση.
Τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα δεν ανακτούν πλέον απλώς γεγονότα- εξηγούν, μεταφράζουν, συνοψίζουν και συντάσσουν σχεδόν αμέσως. Όταν η προσφορά γνώσης εκρήγνυται με αυτόν τον τρόπο, η αξία πέφτει. Το «πριμ γνώσης» που τα πανεπιστήμια πωλούν εδώ και καιρό… ξεφουσκώνει ως αποτέλεσμα.
Αγώνας «δρόμου» για προσαρμογή
Οι αγορές αντιδρούν ταχύτερα από τα προγράμματα σπουδών. Από τότε που ξεκίνησε το ChatGPT, οι αγγελίες για θέσεις εργασίας εισαγωγικού επιπέδου (entry level) στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν μειωθεί κατά περίπου το ένα τρίτο. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, αρκετές πολιτείες καταργούν τις απαιτήσεις πτυχίου από συγκεκριμένες θέσεις στο δημόσιο τομέα.
Από οικονομικής άποψης, οι εργοδότες ανατιμούν την εργασία επειδή η ΑΙ υποκαθιστά πλέον πολλές συνήθεις, αυτοματοποιημένες διαδικασίες που κάποτε εκτελούσαν οι πτυχιούχοι.
Στο Μέριλαντ, για παράδειγμα, το ποσοστό των αγγελιών θέσεων εργασίας στην πολιτειακή κυβέρνηση που απαιτούν πτυχίο διολίσθησε από περίπου 68% σε 53% μεταξύ 2022 και 2024.
Από οικονομικής άποψης, οι εργοδότες ανατιμούν την εργασία επειδή η ΑΙ υποκαθιστά πλέον πολλές συνήθεις, αυτοματοποιημένες διαδικασίες που κάποτε εκτελούσαν οι πτυχιούχοι. Εάν ένα chatbot μπορεί να ολοκληρώσει την εργασία με σχεδόν μηδενικό οριακό κόστος, η μισθολογική πριμοδότηση που καταβάλλεται σε έναν νεαρό αναλυτή συρρικνώνεται.
Η εταιρεία ανάλυσης της αγοράς εργασίας Lightcast σημειώνει ότι το ένα τρίτο των δεξιοτήτων που ζητούν οι εργοδότες έχουν αλλάξει μεταξύ 2021 και 2024. Το American Enterprise Institute προειδοποιεί ότι οι εργαζόμενοι μεσαίου επιπέδου γνώσης, των οποίων οι θέσεις εργασίας εξαρτώνται από επαναλαμβανόμενη τεχνογνωσία, κινδυνεύουν περισσότερο από μισθολογικές πιέσεις.
Οπότε στην πραγματικότητα, οι βασικές γνώσεις εξακολουθούν να έχουν σημασία. Την χρειάζεστε για να προτρέψετε την ΑΙ, να κρίνετε το αποτέλεσμά της και να λαμβάνετε σωστές αποφάσεις.
Τι σπανίζει;
Ο Χέρμπερτ Σάιμον, ο νομπελίστας οικονομολόγος και γνωστικός επιστήμονας, το έθεσε εύστοχα πριν από δεκαετίες: «Ο πλούτος των πληροφοριών δημιουργεί φτώχεια της προσοχής». Όταν τα γεγονότα γίνονται φτηνά και άφθονα, η περιορισμένη ικανότητά μας να τα φιλτράρουμε, να τα κρίνουμε και να τα εφαρμόζουμε μετατρέπεται σε πραγματικό σημείο συμφόρησης.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι σπάνιοι πόροι γνώσης μετατοπίζονται από την ίδια την πληροφορία σε αυτό που οι μηχανές εξακολουθούν να δυσκολεύονται να αντιγράψουν: εστιασμένη προσοχή, ορθή κρίση, ισχυρή ηθική, δημιουργικότητα και συνεργασία.
Τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά που η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν μπορεί να αντιγράψει (ακόμα), είναι τα εξής:
κριτική σκέψη – έξυπνες ερωτήσεις και εντοπισμός αδύναμων επιχειρημάτων
ανθεκτικότητα και προσαρμοστικότητα – παραμονή στη σταθερότητα όταν όλα αλλάζουν
συναισθηματική νοημοσύνη – κατανόηση των ανθρώπων και ηγεσία με ενσυναίσθηση
υπευθυνότητα και ηθική – ανάληψη ευθύνης για δύσκολες αποφάσεις
ομαδική εργασία και συνεργασία – καλή συνεργασία με ανθρώπους που σκέφτονται διαφορετικά
επιχειρηματική δημιουργικότητα – να βλέπεις κενά και να χτίζεις νέες λύσεις
αναστοχασμός και δια βίου μάθηση – να παραμένετε γεμάτοι ερωτήματα και έτοιμοι να εξελιχθείτε.
Αυτές οι ικανότητες είναι η πραγματική έλλειψη στη σημερινή αγορά.
ΑΙ και καθηγητές
Το OpenAI, η Microsoft και η Anthropic – τρεις από τους μεγαλύτερους «παίκτες» στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης – εγκαινίασαν μία πρωτοβουλία που στόχο έχει να εξοπλίσει τους εκπαιδευτικούς των ΗΠΑ με τα εργαλεία και την εκπαίδευση που απαιτούνται για να διαχειριστούν την αυξανόμενη επιρροή της Τεχνητής Νοημοσύνης στις διδακτικές αίθουσες.
Η κατάρτιση θα καλύπτει τη χρήση της ΑΙ για εργασίες όπως ο σχεδιασμός του μαθήματος, η βαθμολόγηση, η επικοινωνία και η διαχείριση της τάξης -ενισχύοντας, όχι αντικαθιστώντας, το ρόλο του εκπαιδευτικού.
Όπως ανακοινώθηκε την Τρίτη, η επένδυση θα χρηματοδοτήσει τη δημιουργία της Εθνικής Ακαδημίας για την Εκπαίδευση στην Τεχνητή Νοημοσύνη (NAAI) στις ΗΠΑ, ένα πρόγραμμα που έχει σχεδιαστεί για να εκπαιδεύσει 400.000 εκπαιδευτικούς μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια. Η πρωτοβουλία θα προσφέρει δωρεάν δια ζώσης εργαστήρια, πρακτικά σεμινάρια και εικονικές ενότητες μάθησης για να βοηθήσει τους διδάσκοντες να ενσωματώσουν αποτελεσματικά την ΑΙ στις διδακτικές τους πρακτικές.
Η κατάρτιση θα καλύπτει τη χρήση της ΑΙ για εργασίες όπως ο σχεδιασμός του μαθήματος, η βαθμολόγηση, η επικοινωνία και η διαχείριση της τάξης -ενισχύοντας, όχι αντικαθιστώντας, το ρόλο του εκπαιδευτικού. Το πρόγραμμα εγκαινιάζεται σε συνεργασία με την Αμερικανική Ομοσπονδία Εκπαιδευτικών (AFT), ένα από τα μεγαλύτερα συνδικάτα εκπαιδευτικών στη χώρα, υπογραμμίζοντας την ισχυρή υποστήριξη από τον εκπαιδευτικό τομέα, αναφέρει το Cryptopolitan.
Έλλειψη στρατηγικού πλάνου στην τριτοβάθμια εκπαίδευση
Τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αγκαλιάζουν ταχέως την Tεχνητή Νοημοσύνη, αλλά συχνά χωρίς ένα ολοκληρωμένο στρατηγικό πλαίσιο. Σύμφωνα με τη μελέτη 2025 EDUCAUSE AI Landscape Study, το 74% των ιδρυμάτων των ΗΠΑ έθεσε ως προτεραιότητα τη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης για την ακαδημαϊκή ακεραιότητα, παράλληλα με άλλες βασικές προκλήσεις όπως τα μαθήματα (65%) και η αξιολόγηση (54%). Ταυτόχρονα, το 68% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι οι φοιτητές χρησιμοποιούν την ΑΙ «κάπως περισσότερο» ή «πολύ περισσότερο» από ό,τι το διδακτικό προσωπικό.
Τα δεδομένα αυτά υπογραμμίζουν μια πιθανή αναντιστοιχία: Τα ιδρύματα αναγνωρίζουν την ακεραιότητα ως κορυφαίο μέλημα, αλλά οι φοιτητές τρέχουν μπροστά με την ΑΙ και οι καθηγητές δεν έχουν την ανάλογη ευχέρεια. Ως αποτέλεσμα, οι συζητήσεις για την ηθική της ΑΙ εκτυλίσσονται σε αίθουσες διδασκαλίας με ελλιπώς προετοιμασμένους εκπαιδευτικούς.
Η ανάγκη ενσωμάτωσης ηθικών προβληματισμών παράλληλα με τα εργαλεία Τεχνητής Νοημοσύνης στην εκπαίδευση είναι υψίστης σημασίας, σύμφωνα με το Forbes
.Ωστόσο, πολλά ιδρύματα δυσκολεύονται να καθορίσουν με σαφήνεια τον τρόπο με τον οποίο η ηθική θα πρέπει να συνυφαίνεται με τις ενισχυμένες με ΑΙ παιδαγωγικές πρακτικές τους.
Τι στάση μπορούν να κρατήσουν τα πανεπιστήμια
Τα πανεπιστήμια οφείλουν να προλάβουν την Τεχνητή Νοημοσύνη και να βρουν διεξόδους στο πρόβλημα της ταχείας γνώσης που φέρνει η τεχνολογική εξέλιξη. Πιο συγκεκριμένα:
Έλεγχος μαθημάτων: αν το ChatGPT μπορεί ήδη να σημειώσει υψηλή βαθμολογία σε μια εξέταση, στόχος είναι οι καθηγητές να στρέψουν την αξιολόγηση προς την κρίση και τη σύνθεση των γραπτών των φοιτητών.
Πιστοποιητικά που έχουν σημασία: δημιουργήστε μικρο-πιστοποιητικά για δεξιότητες όπως η συνεργασία, η πρωτοβουλία και η ηθική συλλογιστική.
Συνεργασία με τη βιομηχανία της ΑΙ: καλέστε τους εργοδότες να συνδιαμορφώσουν τις αξιολογήσεις για την εργασία και την σχέση της με την Τεχνητή Νοημοσύνη και όχι να τις υπαγορεύσουν. Οι ακαδημαϊκοί φέρνουν διδακτική εμπειρία και αυστηρότητα, οι εργοδότες παρέχουν περιπτώσεις χρήσης στον πραγματικό κόσμο και οι φοιτητές βοηθούν στη δοκιμή και την τελειοποίηση των ιδεών.
Τα πανεπιστήμια δεν μπορούν πλέον να βασίζονται στη σπανιότητα που καθορίζει την τιμή για την επιμελημένη και πιστοποιημένη μορφή πληροφοριών που παλαιότερα ήταν δύσκολο να αποκτηθεί.
Καθώς τα κολέγια και τα πανεπιστήμια προετοιμάζουν τους φοιτητές για ένα μέλλον πλούσιο σε ΑΙ, πρέπει να κάνουν περισσότερα από το να διδάσκουν απλώς την χρήση τέτοιων εργαλείων.
Το συγκριτικό πλεονέκτημα έγκειται πλέον στην καλλιέργεια ανθρώπινων δεξιοτήτων που λειτουργούν συμπληρωματικά με την Τεχνητή Νοημοσύνη. Εάν τα πανεπιστήμια δεν προσαρμοστούν, η αγορά – τόσο οι φοιτητές όσο και οι εργοδότες – θα προχωρήσει χωρίς αυτά.
Η Tεχνητή Nοημοσύνη δεν είναι μια ουδέτερη δύναμη – αντανακλά τις αξίες των σχεδιαστών και των χρηστών της. Καθώς τα κολέγια και τα πανεπιστήμια προετοιμάζουν τους φοιτητές για ένα μέλλον πλούσιο σε ΑΙ, πρέπει να κάνουν περισσότερα από το να διδάσκουν απλώς την χρήση τέτοιων εργαλείων. Πρέπει να καλλιεργήσουν την υπευθυνότητα, την κριτική σκέψη και την ηθική φαντασία για τη συνετή χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης.
Τώρα είναι η κατάλληλη ώρα για δράση, μέσω της δημιουργίας ικανοτήτων, ενδυναμώνοντας τις κοινότητες και καθοδηγώντας με σκοπό.
ΠΗΓΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ : in.gr
Θέλετε να λαμβάνετε ενημέρωση για νέες εκδηλώσεις, άρθρα, σεμινάρια;
Γραφείτε στο εβδομαδιαίο ενημερωτικό μας δελτίο και κατεβάστε άμεσα δωρεάν, το ebook μας για το πως να αποκτήσετε μεγαλύτερη ροή στη ζωή σας
Δεν στέλνουμε μηνύματα spam